İspir Fasulyesi: Erzurum’un Beyaz Altını

İspir fasulyesi, Türkiye’nin Doğu Anadolu Bölgesi’nde, Erzurum’un İspir ilçesine özgü coğrafi işaretli bir bakliyat türüdür. Bu özel fasulye, bölgenin kendine has iklimi, yüksek rakımı, bol oksijenli havası ve dağlardan süzülerek gelen berrak sularıyla birleşince, ortaya eşsiz bir lezzet çıkarır. İspir fasulyesini diğer türlerden ayıran en önemli özellikleri; ince kabuğu, kolay pişmesi, piştikten sonra kabuğunun dağılmaması ve içinin kremamsı bir dokuya ulaşmasıdır. Bu sayede hem görsel olarak hem de damakta bıraktığı yumuşak, hafif tatlımsı aromasıyla Türk mutfağında özel bir yer edinmiştir.

İspir fasulyesinin üretimi genellikle tamamen doğal yöntemlerle, kimyasal gübre veya ilaç kullanılmadan yapılır. Yörenin yüksek dağlarından gelen saf kaynak suları, bitkinin köklerine kadar ulaşarak besleyici mineraller sağlar. Bu doğal yetişme süreci, fasulyenin hem besin değerini artırır hem de kendine has aromatik özelliklerini korur. Ayrıca İspir’in gündüzleri sıcak, geceleri serin geçen iklim yapısı, fasulyenin yavaş olgunlaşmasını sağlar; bu da tanelerin dolgun, kabuğun ise ince kalmasına neden olur.

İspir fasulyesi genellikle el ile toplanır ve özenle kurutulur. Bu geleneksel yöntemler, hem fasulyenin rengini hem de besin değerini korumasına yardımcı olur. Protein, lif, demir ve magnezyum bakımından zengin olan İspir fasulyesi, hem sağlıklı beslenmek isteyenler hem de damak zevkine önem verenler için ideal bir tercihtir.

Mutfağa geldiğinde ise İspir fasulyesi, klasik kuru fasulye yemeğini adeta bambaşka bir boyuta taşır. Tanelerinin dağılmadan yumuşacık pişmesi, sosu içine çekerek yoğun bir kıvam oluşturması sayesinde, her lokmada zengin bir lezzet hissedilir. Özellikle tereyağıyla pişirildiğinde veya pastırmayla harmanlandığında ortaya çıkan aroma, Türk mutfağının en özel tatlarından biri olarak kabul edilir.

Bugün İspir fasulyesi sadece Erzurum ve çevresinde değil, tüm Türkiye’de hatta yurt dışında bile aranan bir yöresel ürün haline gelmiştir. Coğrafi işaret tescili sayesinde hem yöre halkının emeği korunmakta hem de bu eşsiz lezzetin sürdürülebilirliği güvence altına alınmaktadır. İspir fasulyesi, bir bakliyattan çok daha fazlasıdır; doğanın, emeğin ve Anadolu’nun köklü mutfak kültürünün bir sembolüdür.